دیابت بارداری

دیابت و بارداری

دیابت یا قند خون بالا در دوران بارداری می تواند منجر به رشد ناقص جنین، زایمان زودرس، وزن زیاد هنگام تولد، سقط جنین یا مرده زایی شود. در زنان باردار، دیابت کنترل نشده می تواند منجر به ایجاد پره اکلامپسی شود که با فشار خون بالا و سطح پروتئین بالا در ادرار مشخص می شود.

بارداری و دیابت بارداری

دیابت بارداری نوعی دیابت است که برای اولین بار در دوران بارداری ایجاد می شود. حدود 7 درصد از زنان باردار بیشتر در نیمه دوم بارداری به دیابت بارداری مبتلا می شوند. عوامل ایجاد کننده هورمون های بارداری هستند که از عملکرد صحیح انسولین جلوگیری می کنند. در اکثر زنان باردار، این وضعیت با رژیم غذایی سالم و ورزش منظم قابل اصلاح است. با این حال، در برخی موارد، تزریق انسولین ممکن است ضروری باشد.

یکی از عوارض عمده دیابت بارداری، رشد یک نوزاد بسیار بزرگ (وزن هنگام تولد: 4 کیلوگرم یا بیشتر) است. مادر اغلب برای به دنیا آوردن نوزاد به سزارین نیاز دارد تا از آسیب عصبی ناشی از فشار اضافی بر شانه نوزاد در حین زایمان جلوگیری شود.
پره اکلامپسی ناشی از دیابت بارداری می تواند به طور قابل توجهی شانس زایمان زودرس را افزایش دهد. مادر ممکن است لخته خون در مغز ایجاد کند که منجر به آسیب مغزی، تشنج یا سکته در دوران بارداری شود.

زنان مبتلا به دیابت بارداری ممکن است برای کنترل سطح گلوکز خون نیاز به مصرف انسولین یا سایر داروهای دیابت داشته باشند. این ممکن است منجر به هیپوگلیسمی یا افت قند خون شود که در صورت عدم درمان فوری یک وضعیت جدی و اغلب کشنده است.

نوزادی که از یک زن مبتلا به دیابت کنترل نشده متولد می شود می تواند بلافاصله پس از تولد دچار هیپوگلیسمی شود. برای جلوگیری از این عارضه، توصیه می شود تا چند ساعت پس از زایمان، سطح گلوکز خون نوزاد را کنترل شود.

دیابت بارداری معمولا پس از زایمان از بین می رود. با این حال، در برخی موارد، می تواند به عنوان دیابت نوع 2 باقی بماند. حدود 50 درصد از زنان مبتلا به دیابت بارداری در مقطعی از زندگی مستعد ابتلا به دیابت نوع 2 هستند. بنابراین، حفظ یک سبک زندگی سالم و نظارت بر سطح گلوکز خون هر 1 تا 3 سال یکبار برای جلوگیری یا حداقل به تاخیر انداختن عود دیابت بسیار مهم است.

دیابت نوع 1 یا نوع 2 و بارداری

زنان مبتلا به دیابت از قبل کنترل نشده (دیابت نوع 1 یا نوع 2) ممکن است در دوران بارداری دچار عوارض جدی شوند. در دیابت نوع 1، لوزالمعده قادر به تولید انسولین نیست، هورمونی که برای جذب سلولی و متابولیسم گلوکز لازم است. در دیابت نوع 2، بدن قادر به استفاده از انسولین تولید شده توسط پانکراس نیست. در هر دو مورد، کربوهیدرات/گلوکز (قند) اضافی در خون انباشته می شود که باید با تجویز انسولین یا سایر داروهای دیابت و حفظ یک سبک زندگی سالم کنترل شود.
در زنان باردار مبتلا به دیابت کنترل نشده، قند خون بیش از حد می تواند به طور قابل توجهی رشد اندام های حیاتی جنین مانند مغز، قلب، کلیه ها و ریه ها را مختل کند. بنابراین، نوزاد می‌تواند با نقایص مادرزادی جدی مانند آژنزیس ساکرال (نقص پایین ستون فقرات)، holoprosencephaly (نقص مغزی)، نقص دیواره بین دهلیزی بطنی (نقص مادرزادی قلب) و چندین اشکال نقص اندام متولد شود.
مشابه دیابت بارداری، دیابت از قبل موجود نیز می تواند خطر ابتلا به پره اکلامپسی، هیپوگلیسمی، زایمان زودرس، سزارین و نوزاد بسیار بزرگ را افزایش دهد. علاوه بر این، زنان مبتلا به دیابت کنترل نشده شانس بیشتری برای سقط جنین یا مرده زایی دارند.

تشخیص دیابت بارداری

غربالگری دیابت بارداری معمولاً در سه ماهه دوم (هفته های 24 تا 28 بارداری) انجام می شود. با این حال، در زنان پرخطر مانند زنان دارای چاقی/اضافه وزن یا سابقه خانوادگی دیابت، غربالگری را می توان در اوایل بارداری انجام داد. غربالگری معمول شامل آزمایش چالش گلوکز است که در آن از زن باردار خواسته می‌شود که محلول قندی با دوز بالا بنوشد. سطح گلوکز خون پس از یک ساعت مصرف اندازه گیری می شود. سطح گلوکز خون 190 میلی گرم در دسی لیتر، دیابت بارداری محسوب می شود.
آزمایش تحمل گلوکز بعدی گاهی برای بررسی دیابت بارداری انجام می شود. در این آزمایش از زن خواسته می شود محلول قندی با دوز بسیار بالا بنوشد و سطح گلوکز خون او هر ساعت به مدت سه ساعت بررسی می شود. داشتن حداقل دو اندازه گیری غیرطبیعی دیابت بارداری محسوب می شود.
مدیریت دیابت در دوران بارداری
برای داشتن بارداری سالم، هم دیابت بارداری و هم دیابت قبلی باید به درستی کنترل شوند. زنان مبتلا به دیابت از قبل باید قبل از برنامه ریزی برای بارداری سطح گلوکز خون به خوبی کنترل شده داشته باشند.
 
زنان باردار مبتلا به دیابت باید از رژیم غذایی سرشار از مواد مغذی و فیبر بالا استفاده کنند و از رژیم غذایی پر قند و چربی پرهیز کنند. فعالیت بدنی منظم یکی دیگر از اقدامات مهم در دوران بارداری است. ورزش به کاهش سطح گلوکز خون و کنترل وزن در دوران بارداری کمک می کند. پزشکان معمولاً 30 دقیقه ورزش متوسط ​​از جمله پیاده روی، دوچرخه سواری و شنا را توصیه می کنند.
به زنان باردار مبتلا به دیابت توصیه می شود که سطح گلوکز خون خود را به طور مرتب کنترل کنند. اندازه گیری روزانه سطح گلوکز خون ناشتا و سطح گلوکز خون بعد از غذا بسیار توصیه می شود.
حدود 30 درصد از دیابت در دوران بارداری با رژیم غذایی و ورزش کنترل نمی شود. در این موارد، سطح گلوکز خون باید با تزریق انسولین کنترل شود. برخی از پزشکان ممکن است داروهای خوراکی دیابت را توصیه کنند. با این حال، مشخص نیست که آیا این داروها برای استفاده در دوران بارداری بی خطر هستند و می توانند سطح گلوکز خون را به اندازه انسولین تزریقی کنترل کنند یا خیر.
یکی دیگر از موارد حیاتی این است که از طریق سونوگرافی های مکرر و سایر آزمایشات مرتبط، رشد و تکامل نوزاد را از نزدیک تحت نظر بگیرید. در صورت وجود نوزاد بزرگ یا پره اکلامپسی، پزشکان ممکن است قبل از موعد مقرر، القای زایمان را توصیه کنند.

منبع مقاله