نقش فولات و اثرات کمبود فولیک اسید

نقش فولات و اثرات کمبود فولیک اسید

آنچه در مورد کمبود فولات باید بدانید...

کم خونی ناشی از کمبود فولات زمانی اتفاق می افتد که سطح فولات یا ویتامین B9 در بدن فرد پایین باشد. فولات نقش حیاتی در بسیاری از فرآیندهای بدن، مانند ساخت گلبول های قرمز خون و جلوگیری از ایجاد نقش های مادرزادی دارد.

زمانی که فرد فولات کافی نداشته باشد، دچار کم خونی می شود که علائم آن شامل خستگی، ضعف و رنگ پریدگی پوست است. افراد می توانند نیاز روزانه خود به فولات را با خوردن غذاهای غنی از فولات یا مصرف مکمل ها و ویتامین ها تامین کنند.

در این مقاله، علل، علائم و عوارض مربوط به کم خونی ناشی از کمبود فولات را بررسی می کنیم. همچنین در مورد چگونگی پیشگیری و درمان این بیماری صحبت می کنیم.

کم خونی ناشی از کمبود فولات چیست؟

فولات برای ایجاد گلبول های قرمز خون که اکسیژن را به بافت های بدن حمل می کنند، ضروری است.

کمبود فولات منجر به کم خونی می شود، وضعیتی که در آن بدن نمی تواند تعداد کافی گلبول قرمز ایجاد کند. کم خونی ناشی از کمبود فولات یکی از انواع مختلف کم خونی است.

اگر فرد گلبول قرمز کافی نداشته باشد، اندام‌ها و بافت‌های او اکسیژن کافی دریافت نمی‌کنند و بدنش نمی‌تواند به خوبی کار کند.

در نتیجه، ممکن است علائم کم خونی کلاسیک مانند خستگی، ضعف عضلانی و رنگ پریدگی پوست را تجربه کنند.

دریافت فولات کافی از طریق رژیم غذایی و مکمل ها بهترین راه برای جلوگیری از کم خونی ناشی از کمبود فولات است. فرم ساختگی فولات ، اسید فولیک نام دارد. اسید فولیک در بسیاری از ویتامین‌های دوران بارداری، مولتی ویتامین‌ها و ویتامین‌های B کمپلکس وجود دارد و به‌عنوان مکمل ویتامین جداگانه نیز موجود است.

علت کمبود فولات چیست؟

اگر فرد غذاهای حاوی فولات به اندازه کافی مصرف نکند ممکن است با کمبود فولات مواجه شود. با این حال، حتی افرادی که رژیم غذایی سالم و متعادلی دارند نیز ممکن است دچار کمبود فولات شوند.


علل کم خونی ناشی از کمبود فولات عبارتند از:

عدم مصرف کافی غذاهای غنی از فولات

داشتن بیماری یا شرایطی که در جذب ویتامین اختلال ایجاد می کند، مانند بیماری سلیاک یا بیماری التهابی روده (IBD)

داشتن اختلال مصرف الکل، زیرا الکل در جذب فولات تداخل ایجاد می کند و باعث می شود بدن فولات را خیلی سریع دفع کند.

باردار بودن، که نیاز بدن به فولات را افزایش می دهد

مصرف دارویی که در جذب فولات تداخل ایجاد می کند یا سطح فولات را کاهش می دهد

داشتن یک نوع ژن متیلن تتراهیدروفولات ردوکتاز (MTHFR)، زیرا در توانایی بدن برای تبدیل فولات به شکل فعال آن در بدن و استفاده از آن اختلال ایجاد می کند.


فولات مانند تمام ویتامین های گروه B، در آب حل می شود و این بدان معنی است که بدن نمی تواند آن را ذخیره کند. کلیه ها فولات اضافی را از طریق ادرار دفع می کنند.

در نتیجه، اگر رژیم غذایی افراد حاوی مقدار کافی فولات نباشد یا اگر افراد مشکلی در سلامتی داشته باشند که در جذب فولات اختلال ایجاد می کند، ممکن است در عرض چند هفته دچار کمبود فولات شوند.

همه افراد باید روزانه مقدار توصیه شده فولات را دریافت کنند زیرا بدن نمی تواند آن را ذخیره کند. این امر به ویژه برای زنان باردار یا کسانی که ممکن است باردار شوند بسیار مهم است.

سازمان‌های بهداشتی بزرگ، از جمله مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) و متخصصان زنان و زایمان، توصیه می‌کنند که زنان در سنین باروری هر روز مکمل اسید فولیک مصرف کنند زیرا سطوح پایین فولات خطر تولد نوزادی با ناتوانی های مادرزادی جدی مغز و نخاع را افزایش می دهد.

علائم کمبود فولیک اسید

در ابتدا، ممکن است فرد علائم واضحی از کم خونی ناشی از کمبود فولات نداشته باشد، اما با شدیدتر شدن آن، افراد ممکن است متوجه علائم زیر شوند:

ضعف
احساس سبکی سر
خستگی
مشکل در تمرکز
تحریک پذیری
سردرد
زبان دردناک
زخم در دهان یا روی زبان
در زنان باردار، داشتن نوزادی با نقص لوله عصبی خاص


فولیک اسید در بارداری

زنان در دوران بارداری به مقادیر بیشتری فولات نیاز دارند زیرا فولات برای تشکیل DNA در هنگام رشد جنین ضروری است. کمبود فولات می تواند در تقسیم سلولی و رشد طبیعی جنین و جفت اختلال ایجاد کند و منجر به ناهنجاری های هنگام تولد شود.

اگر زنی قبل و در طول بارداری فولات کافی دریافت نکند، ممکن است نوزادش دچار نقص جدی لوله عصبی شود و مشکلاتی در مغز و نخاع را ایجاد کند.

نقایص لوله عصبی عبارتند از:

Anencephaly ، که در آن جنین بخش هایی از مغز و جمجمه را از دست داده است.
spina bifida ، که منجر به ناهنجاری های ستون فقرات، اعصاب یا هر دو می شود.

کمبود فولات همچنین می تواند باعث تولد نوزادان با وزن کم شود. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها بیان می کند که هر زن در سنین باروری باید علاوه بر خوردن غذاهای غنی از فولات، 400 میکروگرم اسید فولیک دریافت کند.

حتی زنانی که قصد باردار شدن ندارند باید از مکمل اسید فولیک استفاده کنند زیرا:

طبق گزارشات مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها، تقریباً نیمی از حاملگی ها در ایالات متحده غیرعمد هستند.
ناهنجاری های هنگام تولد ناشی از کمبود فولات در اوایل بارداری اتفاق می افتد، اغلب قبل از اینکه زن حتی بداند باردار است.
دریافت مقدار توصیه شده فولات تنها از طریق رژیم غذایی می تواند دشوار باشد

ریسک فاکتور های ابتلا به کمبود فولیک اسید

عوامل خطر کمبود فولات عبارتند از:

سوء تغذیه یا نخوردن رژیم غذایی متنوع که شامل میوه ها، سبزیجات و غذاهای غنی شده است
داشتن اختلال در مصرف الکل یا نوشیدن مقادیر زیاد الکل به طور منظم
زنی در سنین باروری بودن
باردار بودن
داشتن یک اختلال سوء جذب
مصرف برخی داروها، از جمله متوترکسات، داروهای ضد تشنج و برخی داروهایی که کولیت اولسراتیو را درمان می کنند.

تشخیص کمبود فولیک اسید در بدن

پزشکان نمی توانند کم خونی ناشی از کمبود فولات را تنها از روی علائم آن تشخیص دهند. انواع مختلفی از کم خونی وجود دارد، از جمله کم خونی ناشی از کمبود آهن یا سطح پایین ویتامین B12، و ممکن است علائم مشابهی داشته باشند.

معمولاً پزشکان برای تشخیص کم خونی ناشی از کمبود فولات باید از آزمایش خون استفاده کنند. اندازه گیری غلظت فولات در خون می تواند نشان دهد که آیا فرد فولات کافی در بدن خود دارد یا خیر.

در یک فرد مبتلا به کم خونی ناشی از کمبود فولات، آزمایش خون ممکن است سلول‌های خونی با شکل غیرطبیعی و نابالغ به نام مگالوبلاست ها را نشان دهد. این گلبول های قرمز نابالغ بسیار بزرگ هستند و نمی توانند اکسیژن را به طور موثر به بدن برسانند. اگر آزمایش خون نشان دهد که فرد مگالوبلاست دارد، این نشانه قوی است که فرد دچار کمبود فولات یا ویتامین B12 است.

خطرات کمبود فولات

کمبود فولات ممکن است منجر به مشکلات گلبول های قرمز مانند کم خونی مگالوبلاستیک شود که می تواند اندام ها و بافت های بدن را از اکسیژن لازم محروم کند.

کم خونی ناشی از کمبود فولات در زنان در دوران بارداری ممکن است منجر به مشکلاتی در جنین در حال رشد شود، از جمله ناهنجاری های جدی مغز و نخاع یا وزن کم هنگام تولد.

درمان کم خونی وابسته به کمبود فولیک اسید

افرادی که کمبود فولات دارند ممکن است نیاز به مصرف مکمل های اسید فولیک داشته باشند. بسته به نیاز فرد، پزشک ممکن است قرص فولیک اسید با دوز های متفاوتی را تجویز کند.

زنان در سنین باروری که مبتلا به کم خونی ناشی از کمبود فولات هستند، اگر قصد بارداری دارند، ممکن است بخواهند با پزشک صحبت کنند. در برخی موارد، یک زن ممکن است تصمیم بگیرد که بارداری را تا زمانی که سطح فولات او طبیعی شود، بارداری را به تعویق بیاندازد.

قبل از مصرف هر گونه مکملی مهم است که با یک پزشک یا داروساز صحبت کنید.

برخی از محققان پیشنهاد کرده اند که مصرف بیش از حد اسید فولیک می تواند کمبود ویتامین B12 را پنهان کند. به همین دلیل، فولیک اسید را بیش از 1000 میکروگرم در روز مصرف نکنید، مگر اینکه پزشک دوز بالاتری را تجویز کند.

پیشگیری از کم شدن فولیک اسید در بدن

مصرف مکمل اسید فولیک و داشتن یک رژیم غذایی سالم از بسیاری از موارد کم خونی ناشی از کمبود فولات جلوگیری می کند.

افرادی که دارای عوامل خطر کمبود فولات هستند باید از پزشک در مورد میزان مناسب اسید فولیک برای مصرف سوال کنند.

همچنین ممکن است فرد با خوردن غذاهایی که غنی از فولات هستند یا تولید کنندگان آن ها را با اسید فولیک غنی کرده اند، از کم خونی ناشی از کمبود فولات جلوگیری کند.

فولات به طور طبیعی در بسیاری از غذاها وجود دارد، از جمله:

اسفناج
کاهو
کلم بروکسل
مارچوبه
آووکادو
لوبیا

برای اینکه مردم بتوانند نیازهای اسید فولیک خود را برآورده کنند، از سال 1998، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) از تولیدکنندگان مواد غذایی می خواهد که اسید فولیک را به محصولات غلات غنی شده استاندارد شده مانند نان غنی شده اضافه کنند.

محصولاتی که تولیدکنندگان اغلب با اسید فولیک غنی می‌کنند شامل آرد، غلات صبحانه و سایر محصولات در دسته غلات هستند. این غذاهای غنی شده منبع خوبی از اسید فولیک در رژیم غذایی هستند.

چشم انداز

اگر فردی کم خونی ناشی از فولات را در مراحل اولیه تشخیص داده و درمان کند، معمولاً هیچ مشکل طولانی مدتی را تجربه نخواهد کرد.

افراد معمولاً می توانند کمبود فولات را با دریافت مقدار کافی فولات از رژیم غذایی خود یا مصرف مکمل های ویتامین، درمان و از آن پیشگیری کنند. افراد می توانند مولتی ویتامین های حاوی اسید فولیک را انتخاب کنند یا فقط مکمل های اسید فولیک مصرف کنند.

مردم می‌توانند مکمل‌های اسید فولیک را در داروخانه‌ها پیدا کنند .
برای جلوگیری از ایجاد مشکل، زنان باید اطمینان حاصل کنند که نیازهای اسید فولیک خود را قبل و در طول بارداری برآورده می کنند. اگرچه درمان‌هایی برای اسپینا بیفیدا وجود دارد، اما اغلب باعث درجاتی از ناتوانی جسمی یا ذهنی در نوزاد می‌شود. هیچ درمانی برای آنسفالی وجود ندارد و CDC بیان می کند که اکثر نوزادانی که به این بیماری مبتلا هستند مدت کوتاهی پس از تولد می میرند.

زنان در سنین باروری می توانند روزانه یک عدد مولتی ویتامین مصرف کنند. انجام این کار باعث می شود آنها در صورت باردار شدن مقادیر کافی اسید فولیک را همراه با سایر مواد مغذی مورد نیاز خود دریافت کنند.