بوپرنورفین چیست؟

بوپرنورفین یا قرص ب 2 به دسته‌ای از داروها تعلق دارد که آگونیست- آنتاگونیست اپیوئیدی نام دارند. این دارو با ساختار شیمیایی زیر برای درمان وابستگی و اعتیاد به اپیوئیدها به کار می‌رود. بوپرنورفین برای پیشگیری از ظهور علایم محرومیت از مواد اپیوئیدی استفاده می‌شود و به عنوان بخشی از برنامه درمانی ترک وابستگی به اعتیاد یعنی در کنار مشاوره، پایش‌های فیزیکی و رفتاری و تغییر شیوه زندگی، برای افراد مبتلا به وابستگی و اعتیاد به مواد اپیوئیدی به عنوان داروی ترک اعتیاد تجویز می‌شود.

      

اشکال مختلف بوپرنورفین 

این دارو به اشکال قرص زیر زبانی و تزریقی در بازار دارویی ایران موجود است. شرکت دارویی زاگرس دارو پارسیان این دارو را به شکل قرص‌های زیر زبانی تولید و در بازار عرضه می‌کند.
 

نحوه مصرف بوپرنورفین زیر زبانی

زاگرس دارو پارسیان قرص زیر زبانی بوپرنورفین را در دوزهای 0.4، 2 و 8 میلی گرم تولید و به بازار عرضه می کند. برای اطلاع از نحوه صحیح مصرف دارو باید حتما برگه راهنما را به دقت مطالعه نمایید و تمامی سوالات خود را از پزشک و داروساز خود بپرسید.

بوپرنورفین را دقیقا مطابق با دستور پزشک مصرف کنید. برای مصرف قرص های زیر زبانی بوپرنورفین باید قرص را به مدت 5 تا 10 دقیقه زیر زبان قرار دهید تا به طور کامل حل شود. معمولا این دارو به صورت روزانه و در یک دوز تجویز می شود. اگر برای شما بیش از یک قرص در روز تجویز شده است، می توانید همه قرص ها را با هم یا هر بار 2 قرص را زیر زبان خود قرار دهید.

هرگز قرص های زیر زبانی  بوپرنورفین را نبلعید یا نجوید. قرار دادن دارو زیر زبان و حل شدن آهسته قرص ها در زیر زبان تنها نحوه صحیح مصرف این داروست.
معمولا بوپرنورفین به تنهایی برای مدت کوتاهی پس از قطع مصرف مواد اپیوئیدی تجویز می شود. پس از این مدت درمان های ترکیبی تحت نظارت پزشک آغاز می گردد.
بهترین عملکرد بوپرنورفین در جلوگیری از بروز علایم ترک مواد، در صورتی است که دوز اول با ظهور علائم سندروم محرومیت یا ترک مواد مصرف شود. اگر چنانچه زودتر از این زمان و با فاصله کم از آخرین مصرف مواد، بوپرنورفین را مصرف کنید ممکن است در اثر مصرف دارو، علایم سندروم محرومیت را مشاهده نمایید، بنابراین حتما بر اساس دستور پزشک دارو را مصرف کنید.

دوز دارو بر اساس وضعیت بالینی بیمار و پاسخ دهی به درمان، تنظیم می شود. بنابراین هرگز دوز دارو، طول درمان یا تکرار دوزها را بیشتر نکنید. 
قطع ناگهانی این دارو موجب بروز علائم ترک اعتیاد می شود مخصوصا اگر دارو را برای مدت طولانی استفاده کرده باشید. ممکن است پزشک شما دوز دارو را به تدریج کاهش دهد.
چنانچه در طول درمان با بوپرنورفین، دچار علایم سندروم ترک اعتیاد شدید حتما به پزشک یا داروساز اطلاع دهید. این علایم به شرح زیر است:

• بیقراری و اختلال خلق مانند اضطراب، اختلالات خواب یا افکار خودکشی.
• اشک ریزش، آبریزش بینی، تهوع، اسهال، تعریق زیاد، درد عضلانی یا تغییر رفتار ناگهانی.

 

عوارض جانبی بوپرنورفین چیست؟

همه داروها همراه با اثرات مفید درمانی خود، عوارضی نیز دارند. این عوارض در همه افراد دیده نمی شود و به یک شکل نخواهد بود. 
خواب آلودگی، گیجی، یبوست، سردرد در هنگام مصرف دارو ممکن است رخ دهد. اگر هر یک از این عوارض طولانی شد یا شدت گرفت، به سرعت با پزشک یا داروساز خود تماس حاصل نمایید.
برای جلوگیری از یبوست، در رژیم غذایی خود از فیبر بیشتری استفاده کنید، آب بنوشید و ورزش کنید. ممکن است پزشک برای شما داروی مسهل تجویز نماید.
برای جلوگیری از سرگیجه یا زمین خوردن به این علت، از تغییر موقعیت های سریع و نشستن و برخاستن ناگهانی پرهیز کنید.
در صورت سوء مصرف بوپرنورفین، تزریق آن یا در مصرف همزمان با الکل، اپیوئیدها و بنزودیازپین ها مانند دیازپام ممکن است عوارض کشنده تنفسی رخ دهد.
 

عوارض سوء مصرف بوپرنورفین

عوارض زیر را سریعا به پزشک خود گزارش کنید:

• اختلال تنفس در هنگام خواب یا آپنه خواب
• اختلال خلق و خو (اضطراب، بی قراری، گیجی، توهم)
• دردشکمی
• اختلال عملکرد غدد فوق کلیه ( با نشانه هایی مانند خستگی مفرط، کاهش وزن)
• بیهوشی
• ضربان نامنظم و تند قلب
• گیجی بسیار شدید
• تنفس سطحی و کند
• خواب آلودگی غیر عادی یا دشواری در برخاستن از خواب

اگرچه این دارو برای کاهش عوارض سندروم محرومیت تجویز می شود، در برخی موارد خصوصا در مواردی که فرد مبتلا به اعتیاد به موادی با اثر طولانی مانند متادون بوده است ممکن است خود دارو باعث بروز علایم ترک گردد. این علایم شامل اسهال، اضطراب، تحریک پذیری، اختلال خواب، لرزش و درد و سفتی عضلانی ست. در صورت مشاهده این علائم به پزشک خود مراجعه کنید.
بوپرنورفین به ندرت باعث مشکلات جدی کبد می شود. لیکن اگر علایمی مانند ادرار تیره، تهوع و استفراغ مقاوم به درمان، کاهش اشتها، زردی در چشم و پوست و درد معده و دردهای شکمی را مشاهده نمودید به پزشک خود مراجعه نمایید.
واکنش حساسیتی شدید به این دارو نادر است اما در صورت مشاهده راش پوستی، اختلال تنفس، تورم در ناحیه گلو، صورت و زبان به پزشک مراجعه نمایید.
 

پیش از مصرف بوپرنورفین چه نکاتی را به پزشک خود اطلاع دهیم؟

پیش از مصرف بوپرنورفین سابقه حساسیت به این دارو یا سایر داروها را به پزشک خود اطلاع دهید. 
بیماری های زمینه ای زیر را پیش از مصرف دارو به پزشک خود گزارش کنید:

• مشکلات مغزی مانند ضربه به ناحیه سر، تومور مغزی یا تشنج
• ناراحتی تنفسی مانند آسم، آپنه خواب، COPD
• نارسایی کبد
• اختلالات خلق مانند افسردگی، اضطراب و...
• اختلالات گوارشی
• اعتیاد به مصرف الکل یا هرگونه مواد روانگردان

 

نکات مهم در هنگام مصرف بوپرنورفین

• این دارو باعث خواب آلودگی و گیجی می شود. استفاده همزمان از الکل و ماری جوانا به همراه این دارو، باعث تشدید این اثرات شده ممکن است خطرات جدی از جمله اختلال در تنفس برای فرد ایجاد کند.
• قبل از انجام اعمال جراحی و یا پیش از مراجعه به دندانپزشکی مصرف دارو را به پزشک یا دندانپزشک  خود اطلاع دهید.
• در هنگام مصرف این دارو از کار با وسایل سنگین یا رانندگی خودداری کنید.
• در زمان مصرف بوپرنورفین ممکن است پزشک شما به صورت ادواری، عملکرد کبد شما را از طریق تست های آزمایشگاهی مورد بررسی قرار دهد.
• چنانچه قصد بارداری دارید پیش از مصرف دارو با پزشک خود مشورت کنید. در صورت بارداری به دلیل عوارضی که برای جنین دارد، تنها در موارد بسیار ضروری استفاده از دارو ممکن است. 
• بوپرنورفین زیرزبانی 2 میلی گرمی و 8 میلی گرمی، به ترتیب به صورت قرص ب 2 (b2) و b8 یا RP b2 و RP b8 نیز شناخته می شوند. 

 

تداخلات دارویی بوپرنورفین

داروها و مواد زیر با بوپرنورفین تداخل دارند:
نالتروکسون بوتورفانول، نالبوفین، پنتازوسین، آمیودارون، سوتالول، پروکایین آمید، کینیدین، سیتریزین، دیفن هیدرامین،  آلپرازولام،ف دیازپام، زولپیدم، کدئین، هیدروکدون، الکل  ماریجوانا
مصرف هرگونه دارو، مواد مخدر یا روانگردان و یا فرآورده های گیاهی، مکمل و سنتی را به پزشک خود اطلاع دهید.

مسمومیت با داروی بوپرنورفین

چنانچه میزان زیادی از دارو را به صورت تصادفی دریافت کرده و دچار علایمی مانند اختلال تنفسی، ضربان قلب نامنظم، بیهوشی یا عوارض دیگر این دارو شوید ممکن است نیاز به درمان با نالوکسون پیدا کنید. لذا به محض مشاهده علائم مسمومیت با دارو، با فوریت های پزشکی یا مراکز کنترل مسمومیت دارویی تماس حاصل کنید.
لحظات اوليه پس از بروز مسموميت، براي نجات فرد مسموم حياتي است، بنابراين بلافاصله پس از برخورد با ‏موارد ‏مسموميت جهت دريافت اطلاعات صحيح با شماره تلفن 1490 يا 190 يا 115 ‏تماس ‏بگيريد.

مقالات پیشنهادی
متادون چیست؟
قرص مسکن
قرص ضد تب
ترامادول چیست؟
استامینوفن کدئین
استامینوفن