عوارض جدی مصرف بیش از حد ویتامین دی

ویتامین دی نقش‌های اساسی در بدن شما ایفا می‌کند، مانند کمک به جذب کلسیم، تقویت سلامت استخوان و تنظیم کارکرد دستگاه ایمنی، التهاب و خلق و خو. ولی همانند بسیاری از موارد در تغذیه، میزان مصرف بیشتر همیشه بهتر نیست.
مصرف بیش از حد ویتامین دی به شکل مکمل می‌تواند باعث تجمع سطوح سمی ویتامین دی در بدن شود و منجر به عوارض جانبی جدی گردد.
با محبوب‌تر شدن مکمل‌های ویتامین دی با دوز بالا، موارد مسمومیت با ویتامین دی رایج‌تر شده است و اغلب ناشی از مصرف دوزهای بسیار بالای مکمل ویتامین دی برای مدت طولانی است.
در اینجا توضیح داده می‌شود که هنگام مصرف بیش از حد ویتامین دی چه اتفاقی می‌افتد و راه‌هایی برای ایمن ماندن هنگام مصرف این ماده مغذی معرفی می‌گردد.

وقتی ویتامین دی از حد می‌گذرد
اصطلاح پزشکی برای سمیت ویتامین دی، هیپرویتامینوز دی است. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که ویتامین دی بیش از حد در بدن تجمع می‌یابد و باعث سطوح خطرناک بالای کلسیم (هیپرکلسمی) می‌شود.
«در حالی که ویتامین دی برای حفظ استخوان‌ها و عضلاتی قوی ضروری است، چیزی به نام بیش از حد خوب بودن وجود دارد. وقتی سطوح کلسیم در خون ما بالا می‌رود، می‌تواند به بافت‌های نرم، استخوان‌ها، کلیه‌ها و شریان‌ها آسیب برساند.» — دکتر بنجامین بارلو، مدیر ارشد پزشکی مراقبت‌های خانوادگی آمریکا
سمیت ویتامین دی نادر است و تقریباً همیشه ناشی از مصرف دوزهای بیش از حد بالای مکمل‌ها است، نه از غذا یا قرار گرفتن در معرض آفتاب. بدن به طور طبیعی میزانی از ویتامین دی را‌ که از آفتاب می‌سازد، تنظیم می‌کند و بیشتر منابع غذایی حاوی ویتامین دی، حتی در صورت مصرف مقادیر زیاد، مشکل‌ساز نیستند.
«علل ژنتیکی نادری برای سمیت ویتامین دی وجود دارد، اما من هرگز موردی از سمیت ویتامین دی مرتبط با غذاهای طبیعی سرشار از ویتامین دی ندیده‌ام. سمیت ویتامین دی تقریباً همیشه از مصرف بیش از حد مکمل‌های ویتامین دی ناشی می‌شود»، دکتر نیل پاتل، متخصص طب داخلی بیمارستان پرویدنس سنت جوزف در اورنج کانتی، کالیفرنیا.
حد بالای ایمن
مؤسسه ملی بهداشت (NIH) سطح مصرف بالای قابل تحمل (بالاترین دوز روزانه که بعید است عوارض جانبی ایجاد کند) برای ویتامین دی را 4000 واحد بین‌المللی (100 میکروگرم) در روز تعیین کرده است.
علائم و نشانه‌های هشدار دهنده
سمیت ویتامین دی معمولاً به تدریج ایجاد می‌شود و ممکن است ماه‌ها طول بکشد تا علائم پدیدار شوند. بارلو گفت: «علائم سمیت ویتامین دی معمولاً ناشی از هیپرکلسمی یا کلسیم بیش از حد در خون است. نخستین نشانه‌های مصرف بیش از حد ویتامین دی اغلب شبیه مشکلات معده است، از جمله حالت تهوع، استفراغ و یبوست.»
با گذشت زمان، علائمی مانند خستگی، کم‌آبی بدن، سردرگمی، ضعف عضلانی و درد استخوان می‌تواند ایجاد شود. سمیت ویتامین دی همچنین می‌تواند منجر به سنگ کلیه یا حتی آسیب کلیوی شود.
«این‌ها علائم رایج برای بسیاری از بیماری‌ها هستند، بنابراین سمیت ویتامین دی به راحتی می‌تواند تا زمانی که آسیب جدی ایجاد کند، تشخیص داده نشود. به همین دلیل است که بسیار مهم است که همۀ مکمل‌های مصرفی خود را به پزشک حود اطلاع بدهید.» — بارلو
برخی از رایج‌ترین نشانه‌های سمیت ویتامین دی:
حالت تهوع و استفراغ
از دست دادن اشتها
یبوست
تشنگی بیش از حد و ادرار مکرر
ضعف یا خستگی
درد استخوان
سردرگمی یا گیجی
عوارض شدید می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
آسیب کلیوی یا سنگ کلیه
ضربان نامنظم قلب (آریتمی)
درد استخوان و رسوب کلسیم در بافت‌های نرم
کم‌آبی شدید بدن
در موارد نادر، مرگ
اگر در حال مصرف مکمل‌های ویتامین دی با دوز بالا هستید و این علائم را تجربه می‌کنید، مراجعه به پزشک بسیار حیاتی است.