۶ علامت هشداردهنده کمبود مواد مغذی

لب‌های ترک‌خورده و ناخن‌های شکننده تنها بخشی از نشانه‌هایی هستند که نشان می‌دهند بدن شما مواد مغذی لازم را دریافت نمی‌کند.

نکات کلیدی

ترک در گوشه‌های دهان، مورمور شدن دست‌ها یا ناخن‌های قاشقی‌شکل می‌تواند نشانهٔ کمبود مواد مغذی باشد.
خستگی و دیر خوب شدن زخم‌ها اغلب به دلیل کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی ایجاد می‌شوند.
رژیم غذایی نامناسب، مشکلات جذب و محدودیت‌های غذایی خطر کمبود مواد مغذی را افزایش می‌دهند.
شاید متوجه شده باشید بریدگی کوچکی دیر خوب می‌شود یا ناخن‌هایتان مدام می‌شکنند. این مشکلات کوچک ممکن است بی‌اهمیت به نظر برسند، ولی در واقع می‌توانند هشدار بدن شما دربارهٔ کمبود مواد مغذی باشند.
برای کارکرد درست و داشتن بهترین احساس، بدن شما به کالری کافی و تأمین مداوم درشت‌مغذی‌ها (پروتئین، کربوهیدرات و چربی) و ریزمغذی‌ها (ویتامین‌ها و مواد معدنی) نیاز دارد. حتی در جوامعی که غذا فراوان است، کمبود ریزمغذی‌ها بسیار شایع است. بیش از ۴۵٪ جمعیت آمریکا مقدار کافی ویتامین‌های آ، سی، دی یا ای دریافت نمی‌کنند و بسیاری از افراد در تأمین سایر ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری هم دچار کمبود هستند.
اگر رژیم غذایی محدود دارید، اشتهایتان کم است، بیماری‌های گوارشی که بر جذب اثر می‌گذارند دارید یا دسترسی به برخی غذاها محدود است، احتمال کمبود مواد مغذی در شما وجود دارد. در ادامه برخی نشانه‌های ظریف و آشکار کمبود مواد مغذی را می‌خوانید:

۱. ترک در گوشه‌های دهان

ترک‌های دردناک و قرمز در گوشه‌های دهان (که به آن «شیلیت زاویه‌ای» گفته می‌شود) می‌تواند ناشی از عفونت قارچی باشد، اما کمبود مواد مغذی هم علت رایجی است. تخمین زده می‌شود که ۲۵٪ موارد به دلیل کمبود ویتامین ب12، فولات، ریبوفلاوین، آهن و یا روی باشد.

۲. مورمور شدن دست و پا

احساس گزگز یا بی‌حسی در دست و پا (نوروپاتی محیطی) ممکن است نشانهٔ کمبود ویتامین‌های گروه ب باشد. به‌ویژه سطوح پایین ب6، ب12، تیامین، ریبوفلاوین و یا فولات می‌توانند علت باشند.
۳. ناخن‌های قاشقی‌شکل

ناخن‌های سالم کمی خمیده و گنبدی‌شکل هستند. اما ناخن‌های قاشقی‌شکل (فرورفته در وسط) اغلب نشانهٔ کم‌خونی فقر آهن‌اند. در این حالت، بدن آهن محدود را صرف وظایف حیاتی می‌کند و دیگر انرژی برای ناخن‌ها باقی نمی‌ماند.

۴. زبان قرمز و دردناک

کمبود ویتامین‌های گروه ب و آهن می‌تواند باعث گلوسیت (التهاب زبان) شود؛ حالتی که زبان قرمز، متورم یا صاف (به دلیل از دست دادن پرزهای چشایی) می‌شود. شایع‌ترین علت آن کمبود ویتامین ب12 است.

۵. خستگی

خستگی مداوم، مه‌ذهنی و بی‌حالی‌ای که با استراحت کافی همچنان وجود دارد، می‌تواند به دلیل کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند ویتامین‌های ب، ویتامین سی، منیزیم، روی و آهن باشد. این مواد برای تولید انرژی سلولی و حمل اکسیژن ضروری‌اند.

۶. زخم‌هایی که دیر خوب می‌شوند

اگر بریدگی‌ها و سوختگی‌های کوچک دیرتر از حد معمول بهبود می‌یابند، ممکن است به دلیل کمبود مواد مغذی باشد. منیزیم، مس، روی، آهن و ویتامین‌های سی و دی برای ترمیم پوست ضروری‌اند.

علل شایع کمبود مواد مغذی
رژیم غذایی نامناسب: گزینه های محدود، بی‌اشتهایی، مشکلات دندانی یا دسترسی کم به غذا
بیماری‌های گوارشی: مانند بیماری التهابی روده که جذب ویتامین‌های محلول در چربی (آ، کا، دی، ای) را کاهش می‌دهد.
رژیم‌های محدودکننده: حذف گروه‌های غذایی یا کاهش شدید کالری
افزایش سن: کاهش توانایی جذب مواد مغذی مانند کلسیم، ویتامین دی و ب12
مصرف بیش از حد مکمل‌ها: مصرف زیاد یک ماده می‌تواند جذب مادهٔ دیگر را مختل کند (برای نمونه مصرف زیاد روی باعث کمبود مس می‌شود).

نتیجه‌گیری
به علائم غیر قابل ‌توجیهی همچون خستگی، دیر خوب شدن زخم‌ها، ناخن‌های شکننده، درد دهان یا گزگز دست و پا توجه کنید. این‌ها می‌توانند نشانهٔ کمبود مواد مغذی یا مشکل در جذب باشند. اگر چنین علائمی دارید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. آزمایش خون می‌تواند وضعیت مواد مغذی را مشخص کند و راهکار مناسب غذایی یا مکملی ارائه شود.