روز جهانی سرطان

 

به مناسبت روز جهانی سرطان قصد داریم در این مقاله شما را بیشتر با موضوع سرطان آشنا کنیم 
سرطان چیست؟
سرطان یک اصطلاح عامیانه ای است که برای نوع خاصی از بیماری ها به کار می رود. این بیماری زمانی رخ می دهد که تغییرات در گروهی از سلول‌های طبیعی بدن منجر به رشد غیر طبیعی و کنترل‌نشده‌ای ‌شود که توده‌ای به نام تومور را تشکیل می‌دهد. این تغییرات در مورد همه سرطان ها به جز لوسمی (سرطان خون) صادق است. در صورت عدم درمان، تومورها می توانند رشد کرده و به بافت طبیعی اطراف یا سایر قسمت های بدن از طریق جریان خون و سیستم لنفاوی گسترش یابند و بر سیستم گوارشی، عصبی و گردش خون تأثیر بگذارند یا هورمون هایی ترشح کنند که ممکن است بر عملکرد بدن تأثیر بگذارد.
تومورهای سرطانی را می توان به سه گروه خوش خیم، بدخیم یا پیش سرطانی تقسیم کرد
تومورهای خوش خیم سرطانی نیستند و به ندرت زندگی را تهدید می کنند. آنها تمایل به رشد بسیار آهسته دارند، به سایر قسمت های بدن گسترش نمی یابند و معمولاً از سلول های کاملاً مشابه سلول های طبیعی یا سالم تشکیل شده اند. آنها فقط در صورتی مشکل ایجاد می کنند که خیلی بزرگ شوند و به اندام های دیگر فشار بیاورند.
تومورهای بدخیم سریعتر از تومورهای خوش خیم رشد می کنند و انتشار و تخریب بافت همسایه را دارند. سلول های تومورهای بدخیم می تواند از تومور اصلی (اولیه) جدا شده و از طریق روندی به نام متاستاز به سایر قسمت های بدن گسترش یابند. پس از حمله به بافت سالم در محل جدید، آنها به تقسیم و رشد ادامه می دهند. این مکان های ثانویه به عنوان متاستاز شناخته می شوند و این وضعیت به عنوان سرطان متاستاتیک شناخته می شود.
پیش سرطانی (یا پیش بدخیم) وضعیتی را توصیف می کند که شامل سلول های غیر طبیعی است که ممکن است (یا احتمالاً) به سرطان تبدیل شوند.

انواع سرطان ها

سرطان را می توان بر اساس نوع سلولی که از آن شروع می شود طبقه بندی کرد. پنج نوع سرطان اصلی وجود دارد:

کارسینوم - سرطانی که از سلول های اپیتلیال (پوشش سلولی که به محافظت یا محصور کردن اندام ها کمک می کند) ایجاد می شود. کارسینوم ممکن است به بافت ها و اندام های اطراف حمله کند و به غدد لنفاوی و سایر نواحی بدن متاستاز دهد. شایع ترین انواع سرطان در این گروه سرطان سینه، پروستات، ریه و روده بزرگ است.

سارکوم - نوعی تومور بدخیم استخوان یا بافت نرم مانند چربی، عضله، رگ‌های خونی، اعصاب و سایر بافت‌های همبند می باشد. شایع ترین اشکال سارکوم لیومیوسارکوما، لیپوسارکوما و استئوسارکوما هستند.

لنفوم و میلوما - لنفوم و میلوما سرطان هایی هستند که در سلول های سیستم ایمنی شروع می شوند. لنفوم یک سرطان سیستم لنفاوی است که در تمام بدن جریان دارد و بنابراین می تواند در هر جایی رخ دهد. میلوما (یا مولتیپل میلوما) در نوعی گلبول سفید که برای کمک به مبارزه با عفونت، آنتی‌بادی تولید می‌کند، شروع می‌شود. این سرطان می تواند بر توانایی سلول برای تولید آنتی بادی موثر تأثیر بگذارد.

لوسمی - لوسمی سرطان گلبول های سفید و مغز استخوان است، بافتی که سلول های خونی را تشکیل می دهد. چندین زیرگروه وجود دارد که شایع ترین آنها لوسمی لنفوسیتی و لوسمی لنفوسیتی مزمن است.

سرطان های مغز و نخاع - این سرطان ها به عنوان سرطان های سیستم عصبی مرکزی شناخته می شوند. برخی خوش خیم هستند در حالی که برخی دیگر می توانند رشد کرده و گسترش یابند.

علل سرطان

سرطان‌ها می‌توانند توسط تعدادی از عوامل مختلف ایجاد شوند و مانند بسیاری از بیماری‌های دیگر، بیشتر سرطان‌ها نتیجه قرار گرفتن در معرض تعدادی از عوامل مختلف هستند. یادآوری این نکته مهم است که در حالی که برخی از عوامل را نمی توان اصلاح کرد، حدود یک سوم موارد سرطان را می توان با کاهش خطرات رفتاری و رژیم غذایی پیشگیری کرد.

ریسک فاکتور های قابل تغییر:

الکل - شواهدی که نشان می دهد همه انواع نوشیدنی های الکلی عامل تعدادی از سرطان ها هستند. الکل می تواند خطر ابتلا به سرطان هایی از جمله روده (کولورکتال)، سینه، دهان، حلق و حنجره (دهان و گلو)، مری، کبد و معده را افزایش دهد. خطر ابتلا به بسیاری از سرطان ها را افزایش می دهد و حتی مصرف متوسط ​​الکل نیز خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد.

اضافه وزن یا چاقی – اضافه وزن با افزایش خطر ابتلا به 12 سرطان مختلف از جمله سرطان پانکراس مرتبط است. به طور کلی، افزایش وزن بیشتر، به ویژه در بزرگسالی، با خطرات بیشتر سرطان همراه است.

رژیم غذایی و تغذیه – کارشناسان پیشنهاد می‌کنند که رژیم‌های غذایی و مصرف مواد مغذی، به‌ویژه رژیم‌های حاوی گوشت قرمز، گوشت‌های فرآوری‌شده، غذاهای شور و میوه‌ها و سبزیجات کم، بر خطرات سرطان، به‌ویژه روده بزرگ، نازوفارنکس و معده تأثیر دارند.

فعالیت بدنی – فعالیت بدنی منظم نه تنها به کاهش چربی اضافی بدن و خطرات سرطان مرتبط با آن کمک می کند، بلکه فعالیت بدنی می تواند به کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ، سینه و آندومتر کمک کند.

تنباکو - دود تنباکو حاوی حداقل 80 ماده سرطان زا مختلف است. هنگامی که دود استنشاق می‌شود، مواد شیمیایی وارد ریه‌ها می‌شوند، وارد جریان خون می‌شوند و به سراسر بدن منتقل می‌شوند. به همین دلیل است که سیگار کشیدن یا جویدن تنباکو نه تنها باعث سرطان ریه و دهان می شود، بلکه با بسیاری از سرطان های دیگر نیز مرتبط است. هر چه مدت طولانی‌تری به سیگار کشیدن ادامه دهد، خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد. در حال حاضر مصرف دخانیات عامل حدود 22 درصد مرگ و میرهای ناشی از سرطان است.

تشعشعات یونیزان - منابع تشعشعات دست ساز می توانند باعث سرطان شوند و برای کارگران خطرآفرین هستند. اینها عبارتند از رادون، اشعه ایکس، اشعه گاما و سایر اشکال پرتوهای پرانرژی. قرار گرفتن طولانی مدت و محافظت نشده در معرض اشعه ماوراء بنفش خورشید، لامپ های خورشیدی و تخت های برنزه نیز می تواند منجر به ملانوم و بدخیمی های پوستی شود. افراد دارای پوست روشن، افرادی که دارای خال های زیادی هستند یا دارای سابقه خانوادگی سرطان پوست ملانوما یا غیرملانومایی هستند، در معرض بالاترین خطر قرار دارند. با این حال، افراد با هر رنگ پوست ممکن است به سرطان پوست مبتلا شوند، از جمله افرادی که پوست تیره‌تری دارند.

خطرات محل کار - برخی افراد به دلیل کاری که انجام می دهند در معرض خطر قرار گرفتن در معرض مواد سرطان زا قرار می گیرند. به عنوان مثال، مشخص شده است که کارگران صنعت رنگ‌سازی شیمیایی بیشتر از حد معمول سرطان مثانه دارند. آزبست یک عامل شناخته شده سرطان در محل کار است - به ویژه سرطانی به نام مزوتلیوما، که معمولاً پوشش ریه ها را تحت تأثیر قرار می دهد.

عفونت - عوامل عفونی مسئول حدود 2.2 میلیون مرگ ناشی از سرطان در سال هستند. ویروس می تواند تغییراتی در سلول ها ایجاد کند که احتمال سرطانی شدن آنها را افزایش می دهد. حدود 70 درصد از سرطان های دهانه رحم ناشی از عفونت های ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است، در حالی که سرطان کبد و لنفوم غیر هوچکین می تواند توسط ویروس هپاتیت B و C ایجاد شود و لنفوم ها با ویروس اپشتین بار(EBV) مرتبط هستند. در گذشته عفونت های باکتریایی به عنوان عوامل ایجاد کننده سرطان تصور نمی شد، اما مطالعات جدیدتر نشان داده است افرادی که عفونت هلیکوباکتر پیلوری معده خود را دارند، دچار التهاب مخاط معده می شوند که خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش می دهد.

ریسک فاکتور های غیرقابل تغییر:

سن - بسیاری از انواع سرطان با افزایش سن شیوع بیشتری پیدا می کنند. هر چه افراد طولانی تر زندگی کنند، بیشتر در معرض مواد سرطان زا قرار می گیرند و زمان بیشتری برای ایجاد تغییرات ژنتیکی یا جهش در سلول های آنها وجود دارد.

مواد سرطان زا - موادی هستند که نحوه رفتار سلول را تغییر می دهند و شانس ابتلا به سرطان را افزایش می دهند. ژن ها پیام های رمزگذاری شده در داخل سلول هستند که به آن می گویند چگونه رفتار کند (یعنی کدام پروتئین ها را بسازد)، جهش ها یا تغییرات ژن می توانند نحوه رفتار سلول را تغییر دهند و احتمال سرطانی شدن آن را افزایش دهند.

ژنتیک - برخی از افراد متأسفانه با خطر بالای ارثی ژنتیکی برای ابتلا به سرطان خاص متولد می شوند. این بدان معنا نیست که ابتلا به سرطان تضمین شده است، اما یک استعداد ژنتیکی احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد.
به عنوان مثال، زنانی که حامل ژن‌های سرطان سینه BRCA 1 و BRCA 2 هستند، استعداد بیشتری برای ابتلا به این نوع سرطان دارند. با این حال، کمتر از 5 درصد از کل سرطان سینه به دلیل ژن ها شناخته شده است. بنابراین، اگرچه زنانی که یکی از این ژن‌ها را دارند به صورت جداگانه بیشتر در معرض ابتلا به سرطان سینه هستند، اما بیشتر موارد ناشی از نقص ژنی ارثی با خطر بالا نیست. این در مورد سایر سرطان های رایج که در آن برخی افراد دارای استعداد ژنتیکی هستند صادق است - برای مثال سرطان روده بزرگ (روده بزرگ).

سیستم ایمنی - افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به برخی از انواع سرطان هستند. این شامل افرادی می شود که پیوند عضو داشته اند و داروهایی برای سرکوب سیستم ایمنی خود برای جلوگیری از رد عضو مصرف می کنند، به علاوه افرادی که HIV یا ایدز یا سایر شرایط پزشکی دارند که ایمنی آنها را در برابر بیماری کاهش می دهد.

علائم و نشانه های سرطان

سرطان های مختلف علایم مختلف دارند و بستگی به محل قرارگیری بیماری دارد. با این حال، برخی از علائم و نشانه های کلیدی وجود دارد که باید به آنها توجه کرد، از جمله:
توده یا تورم غیرمعمول
سرفه، تنگی نفس یا مشکل در بلع
خونریزی غیر منتظره
کاهش وزن بی دلیل
خستگی
تغییرات غیر معمول سینه
کاهش اشتها
زخمی که خوب نشود
سوزش سر دل یا سوء هاضمه
تعریق شدید شبانه

داشتن نشانه های بالا به طور قطع داشتن سرطان را تایید نمی کند ولی درصورت داشتن این علایم باید بیشتر توجه کرد.

پیشگیری از سرطان

با کاهش قرار گرفتن در معرض عوامل خطر مانند تنباکو، چاقی، عدم تحرک بدنی، عفونت ها، الکل، آلودگی محیطی، مواد سرطان زا و تشعشعات، می توان بیش از یک سوم سرطان ها را پیشگیری کرد.
پیشگیری از برخی سرطان ها ممکن است از طریق واکسیناسیون علیه ویروس هپاتیت B (HBV) و ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) نیز موثر باشد و به ترتیب به محافظت در برابر سرطان کبد و سرطان دهانه رحم کمک کند.کاهش قرار گرفتن در معرض سایر مواد سرطان زا مانند آلودگی محیطی، سرطان زاهای شغلی و تشعشعات می تواند به پیشگیری از سرطان های بیشتر کمک کند.
مدیریت و درمان سرطان
درمان بستگی به نوع سرطان، محل سرطان شما، بزرگی آن، گسترش آن و سلامت عمومی شما دارد. انواع کلی درمان ها عبارتند از: جراحی، شیمی درمانی، رادیوتراپی، هورمون درمانی، ایمونوتراپی و ژن درمانی.

عمل جراحي
اگر سرطان متاستاز (گسترش) نداشته باشد، جراحی می تواند کل سرطان را حذف کند که ممکن است بیماری را به طور کامل درمان کند. اغلب، این روش در برداشتن پروستات یا سینه یا بیضه موثر است.
رادیوتراپی
پرتودرمانی یا رادیوتراپی از پرتوهای پرانرژی برای کاهش تومور یا تخریب سلول های سرطانی به عنوان یک درمان مستقل و در برخی موارد در ترکیب با سایر درمان های سرطان استفاده می کند.
شیمی درمانی
شیمی درمانی از مواد شیمیایی برای تداخل در نحوه تقسیم سلولی و آسیب رساندن به DNA استفاده می کند تا سلول های سرطانی خود را از بین ببرند. این درمان‌ها هر سلولی را که به سرعت تقسیم می‌شوند (الزاماً فقط سلول‌های سرطانی) را هدف قرار می‌دهند، اما سلول‌های عادی معمولاً می‌توانند از هر گونه آسیب ناشی از مواد شیمیایی بهبود یابند در حالی که سلول‌های سرطانی نمی‌توانند. شیمی درمانی به طور کلی برای درمان سرطان گسترش یافته یا متاستاز استفاده می شود زیرا داروها در سراسر بدن حرکت می کنند. این یک درمان ضروری برای برخی از انواع لوسمی و لنفوم است.
ایمونوتراپی
ایمونوتراپی از سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با تومور سرطانی استفاده می کند. ایمونوتراپی ممکن است با دادن عاملی که می تواند تومورها را کوچک کند، کل بدن را درمان کند.
هورمون درمانی
چندین سرطان با برخی از انواع هورمون ها از جمله سرطان سینه و پروستات مرتبط است. هورمون درمانی برای تغییر تولید هورمون در بدن عمل می کند تا رشد سلول های سرطانی متوقف شود یا به طور کامل از بین بروند.
ژن درمانی
هدف ژن درمانی جایگزینی ژن‌های آسیب‌دیده با ژن‌هایی است که برای رفع یک علت اصلی سرطان کار می‌کنند: آسیب به DNA. سایر درمان‌های مبتنی بر ژن بر آسیب رساندن بیشتر به DNA سلول سرطانی تا جایی که سلول خود را از بین می‌برد، تمرکز دارد. با این حال، ژن درمانی جدید است و هنوز به هیچ درمان موفقی منجر نشده است.
 
گرچه سرطان به عنوان یک بیماری خطرناک شناخته می شود اما می توان با تغییر سبک زندگی و تغذیه ی مناسب از بروز آن جلوکیری کرد. با پیشرفت علم پزشکی تا حدودی درمان های مناسبی برای انواع سرطان پیدا شده است.