افزایش ریزش مو در کلان‌شهرها؛ آلودگی هوا چگونه به فولیکول مو آسیب می‌زند؟  

در سال‌های اخیر، افزایش ریزش مو در کلان‌شهرها به یکی از دغدغه‌های رو‌به‌گسترش در حوزه سلامت پوست و مو تبدیل شده است. آلودگی هوا که سال‌ها به‌عنوان عامل تهدیدکننده سلامت قلب و ریه شناخته می‌شد، اکنون به‌عنوان عاملی مؤثر بر سلامت پوست سر و فولیکول‌های مو نیز مورد توجه قرار گرفته است. تماس مداوم با آلاینده‌های شهری می‌تواند ساختارهای پوستی و ضمائم آن، از جمله فولیکول مو، را درگیر کرده و زمینه‌ساز اختلال در چرخه طبیعی رشد مو شود.
زندگی در شهرهای پرجمعیت با افزایش مواجهه با ذرات معلق، ترکیبات حاصل از احتراق سوخت‌ها و فلزات سنگین همراه است. این آلاینده‌ها از مسیرهایی مانند ایجاد استرس اکسیداتیو، فعال‌سازی پاسخ‌های التهابی و اختلال در مسیرهای سیگنال‌دهی رشد فولیکول، به تضعیف ریشه مو منجر می‌شوند. شواهد آزمایشگاهی نشان می‌دهد برخی از این ذرات قادرند به عمق فولیکول نفوذ کرده و به‌طور مستقیم با سلول‌های فولیکولی تماس پیدا کنند؛ فرآیندی که می‌تواند رشد مو را مختل کرده و ریزش زودرس را تسریع کند.
قرارگیری طولانی‌مدت در معرض آلودگی هوا ممکن است الگوهای مختلف ریزش مو را تشدید کند. شایع‌ترین الگوی مشاهده‌شده، ریزش منتشر و ناگهانی از نوع تلوژن افلوویوم است که در آن تعداد زیادی از موها به‌طور هم‌زمان وارد فاز ریزش می‌شوند. همچنین در افرادی که زمینه ژنتیکی ریزش مو دارند، آلودگی هوا می‌تواند نقش تشدیدکننده ایفا کرده و روند نازک‌شدن و کم‌پشت‌شدن موها را سرعت ببخشد.
تشخیص ریزش موی مرتبط با آلودگی هوا نیازمند ارزیابی چندجانبه است. بررسی سابقه محیطی و شغلی، زمان شروع ریزش نسبت به دوره‌های آلودگی شدید، معاینه دقیق پوست سر و توجه به الگوی ریزش، همگی در کنار هم به تصمیم‌گیری بالینی کمک می‌کنند. در حال حاضر، شاخص تشخیصی اختصاصی برای این نوع ریزش مو وجود ندارد و تشخیص معمولاً بر اساس مجموعه‌ای از شواهد بالینی و محیطی انجام می‌شود.
در حوزه پیشگیری و مدیریت، کاهش مواجهه با هوای آلوده نقش کلیدی دارد. استفاده از ماسک‌های مناسب در روزهای با آلودگی بالا، پرهیز از فعالیت‌های سنگین در ساعات اوج آلودگی و تهویه مناسب محیط‌های بسته توصیه می‌شود. شست‌وشوی منظم پوست سر با شوینده‌های ملایم، استفاده از محصولات مراقبتی حاوی آنتی‌اکسیدان و توجه به وضعیت تغذیه‌ای و کمبودهای ریزمغذی نیز می‌تواند در کاهش اثرات منفی آلودگی بر سلامت مو مؤثر باشد.
در مجموع، شواهد موجود نشان می‌دهد آلودگی هوا یکی از عوامل محیطی مهم در افزایش یا تشدید ریزش مو در کلان‌شهرهاست. اگرچه برای اثبات قطعی این ارتباط به مطالعات گسترده‌تری نیاز است، اما توجه به مراقبت‌های پیشگیرانه و مدیریت مواجهه با آلاینده‌ها می‌تواند نقش مهمی در حفظ سلامت مو در زندگی شهری ایفا کند.