استامینوفن چیست؟ کاربردها، دوز مصرف و عوارض آن

19 مهر 1400
استامینوفن در دسته‌ای از داروها قرار دارد که به عنوان قرص مسکن و ضد درد شناخته می‌شوند و دارای اثرات کاهندگی تب هستند. ساختار شیمیایی استامینوفن به صورت مقابل است  و برای درمان موارد ذکر شده در زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد. 

موارد مصرف استامینوفن

  • درمان دردهای خفیف و متوسط (سردرد، درد دوران قاعدگی، دندان‌درد، کمر درد، آرتروز، دردهای زمان سرماخوردگی و آنفولانزا) 
  • درمان دردهای شدید در ترکیب با مسکن‌های اپیوئیدی
  • کاهش تب 

دوز و نحوه‌ی مصرف استامینوفن

داروی استامینوفن در شکل‌های دارویی مختلف و توسط شرکت‌های دارویی متعدد تولید می‌شود هر یک از این محصولات دارویی حاوی استامینوفن، میزان داروی مختص خود را دارند. 
برخی از رایج‌ترین فرم‌های دارویی استامینوفن، قرص، سافت‌ژل، شربت و قطره‌های خوراکی هستند. این داروها غالبا بدون نیاز به نسخه پزشک قابل تهیه از داروخانه‌ها هستند. به همین دلیل لازم است پیش از مصرف آنها حتما برگه راهنمای هر محصول را مشاهده نمایید تا از نحوه مصرف دارو مطلع شوید. همچنین در صورتی که در حین مصرف دارو دچار ابهام یا سوالی شدید، به داروساز یا پزشک مراجعه نمایید.

مقدار مصرف استامینوفن

شرکت زاگرس دارو پارسیان استامینوفن را با نام تجاری استاگروفن تولید نموده در شکل‌های دارویی قرص و قطره خوراکی وارد بازار می‌نماید. قرص استاگروفن در دوزهای ۵۰۰ و ۳۲۵ میلی‌گرم و جهت مصرف بزرگسالان و کودکان بالای ۱۲ سال تولید می‌شود. قطره خوراکی استاگروفن حاوی ۱۰۰ میلی‌گرم داروی استامینوفن در هر میلی‌لیتر، برای استفاده در اطفال تولید و عرضه می‌شود.
استامینوفن غالبا طول دوره مصرف معینی ندارد و در صورت درد و تب برای تسکین یا پایین آوردن دمای بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بزرگسالان و کودکان بالاتر از ۱۲ سال، ۱ تا ۲ قرص استاگروفن هر ۴ تا ۶ ساعت در صورت احساس درد یا بروز تب، به عنوان یک
قرص ضد تب قابل مصرف می‌باشد. لیکن همواره باید در نظر داشته باشید بیش از ۴ گرم یا به عبارت دیگر ۴۰۰۰ میلیگرم از دارو را در طول ۲۴ ساعت مصرف ننمایید. 

مقدار مصرف استامینوفن برای کودکان

برای کودکان میزان دوز روزانه بر اساس وزن بدن تعیین می‌شود لذا همواره به دستورات پزشک یا داروساز عمل نمایید و برگه راهنمای محصولات را به دقت مطالعه کنید. دوز معمول قطره خوراکی استاگروفن، ۲ تا ۳ قطره به ازای هر کیلو وزن بدن کودک می‌باشد. این دوز هر ۴ تا ۶ ساعت قابل تکرار است به شرطی که در طول شبانه‌روز (۲۴ ساعت) هرگز بیش از ۵ مرتبه تکرار نگردد.

نکات مورد توجه در مصرف استامینوفن

می‌دانیم که مصرف استامینوفن منجر به تسکین موقت درد و کاهش تب می‌شود. لیکن باید بدانیم درد و تب اغلب خود نتیجه یک مشکل یا بیماری در بدن هستند. لذا حتی در صورت تسکین درد یا کاهش تب باید حتما عامل ایجاد کننده آنها شناسایی و درمان شود. با توجه به آنچه گفته شد توصیه می‌شود مصرف استامینوفن را به صورت مزمن ادامه ندهید و در صورتی که تب یا درد شما برای مدت بیش از ۳ تا ۵ روز ادامه داشت، حتما با پزشک خود تماس حاصل کنید. چرا که مصرف مزمن استامینوفن خود ممکن است منجر به آسیب جدی به کبد گردد.
در هنگام مصرف استامینوفن، بدن شما این دارو را از طریق ساز و کارهای آنزیمی ابتدا تبدیل به ماده‌ای می‌کند که برای کبد مضر است و سپس این ماده را دفع می‌کند. اگر در این حین الکل مصرف کرده باشید، ماده مضر نامبرده در کبد شما تجمع پیدا می‌کند و با تجمع این ماده، کبد دچار آسیب می‌شود. به همین علت مصرف استامینوفن در افرادی که اعتیاد به مصرف الکل یا مصرف زیاد الکل دارند، ممکن است منجر به ایجاد آسیب کبدی گردد. 
همانطور که در بالا گفته شد، استامینوفن می‌تواند به کبد شما صدمه وارد کند، به همین دلیل مصرف این دارو برای افراد مبتلا به نارسایی کبدی ممنوع می‌باشد.
بسیاری از داروهای ضد درد و تب یا
قرص سرماخوردگی که از ترکیب چند ماده موثره دارویی ساخته می‌شوند ممکن است در ترکیبات خود حاوی استامینوفن باشند. به همین دلیل همواره توصیه می‌شود تمامی ترکیبات موجود در هر فراورده دارویی را مطالعه نمایید و اطمینان حاصل کنید چند ترکیب حاوی استامینوفن را به صورت همزمان مصرف نمی‌کنید. مصرف همزمان این فراورده‌ها ممکن است باعث شوند شما ناخواسته میزان زیادی از استامینوفن را مصرف کرده به کبد خود آسیب رسانید.

عوارض جانبی استامینوفن

بطور کلی واکنش آلرژیک جدی در مورد داروی استامینوفن نادر است. با این وجود لازم است در خصوص برخی علایم آلرژی دقت بیشتری به کار بندیم. بنابراین چنانچه علائم پوستی مانند خارش مشاهده نمودید یا در ناحیه گلو، صورت و زبان تورم حس کردید و یا  اختلال تنفسی را تجربه کردید، به سرعت با پزشک خود تماس حاصل کنید.
از آنجا که ممکن است با عارضه‌ای برخورد کنید که ذکر نشده باشد. در این موارد با پزشک یا داروساز مشورت کنید.

موارد احتیاط مصرف استامینوفن

  • در صورت ابتلا به نارسایی کبد و نارسایی شدید کلیه از مصرف استامینوفن پرهیز کنید
  • در صورتی که سابقه حساسیت به استامینوفن دارید از مصرف آن خودداری کنید
  • در محصولاتی مانند شربت، قرص‌های جویدنی، قرص‌های جوشان و قطره‌های خوراکی اطفال حتما به ماده شیرین کننده توجه کنید، اگر چنانچه فراورده دارویی که در دست دارید حاوی شیرین کننده اسپارتام است، از مصرف آن در مبتلایان به فنیل کتونوریا خودداری کنید. 
  • قطره خوراکی استاگروفن که توسط زاگرس دارو پارسیان تولید می‌شود فاقد ماده شیرین کننده آسپارتام است لذا در بیماران فنیل کتونوریا قابل استفاده است. با این حال در خصوص مصرف هر نوع فراورده دارویی در این بیماران نظر پزشک یا داروساز را جویا شوید.
  • برای مصرف استامینوفن در دوران بارداری و شیردهی، حتماً با پزشکتان مشورت کنید.

تداخلات دارویی استامینوفن

ریسک بروز اختلالات کبدی در مصرف همزمان استامینوفن با برخی از داروها تشدید می‌شود. برخی داروهای ضد قارچ از این دسته‌اند. 
برخی تست‌های آزمایشگاهی ممکن است تحت تاثیر مصرف مزمن استامینوفن تغییر کنند به همین دلیل حتما در صورت مصرف طولانی مدت استامینوفن، کادر درمان و آزمایشگاه را در جریان بگذارید.

علائم مصرف بیش از حد (اوردوز) استامینوفن

داروی استامینوفن تقریبا یکی از پر مصرف‌ترین داروهای ضد درد و کاهنده تب در جهان می‌باشد. استامینوفن در دامنه وسیعی از داروهای بدون نسخه به صورت ترکیب و یا به تنهایی یافت می‌شود. همین سهولت در دسترسی ممکن است گاهی منجر به مصرف بیش از حد دارو به صورت تصادفی و یا ناخواسته شود. لذا حتما نه فقط استامینوفن بلکه تمامی داروها را از دید و دسترس کودکان و  یا افرادی که دچار فراموشی و یا سایر اختلالات حواس هستند دور نمایید. پیش از مصرف هر دارو با پزشک و داروساز خود مشورت نمایید و تمامی اطلاعات درج شده در بسته‌بندی داروها را مطالعه نمایید.
حداکثر دوز داروی استاگروفن در بزرگسالان و کودکان بالای ۱۲ سال که از سلامت کبد و کلیه برخوردارند، ۴۰۰۰ میلی‌گرم در ۲۴ ساعت می‌باشد.
مصرف بیش از اندازه‌ی داروی استامینوفن ممکن است موجب بروز علائمی مثل حالت تهوع، استفراغ، از دست دادن اشتها، عرق کردن، دل‌درد، خستگی شدید، زرد شدن چشم و پوست و ادرار تیره‌رنگ شود. در صورت بروز این علایم حتما با پزشک خود تماس حاصل کنید.

نحوه نگهداری داروی استامینوفن

استاگروفن باید در دمای اتاق و دور از رطوبت و نور و خارج از دسترس کودکان نگه‌داری شود. توجه داشته باشید که داروی تاریخ مصرف گذشته را مصرف نکنید.
 

مقالات مرتبط

با ما در تماس باشید