درمان اعتیاد با داروهای ترک اعتیاد
اعتیاد به مواد مخدر و روانگردان پس از تصادفات جاده ای، سوانح و حوادث، بیماریهای قلبی، عروقی و افسردگی بیشترین فشار اقتصادی را بر نظام سلامت وارد می کند. بر اساس آمار رسمی ارائه شده در کشور 1.35 میلیون نفر فرد مبتلا به اعتیاد یا وابستگی به مصرف مواد در کشور وجود دارد که با در نظر گرفتن بعد خانوار در ایران، به معنای آن است که در حدود 5 میلیون نفر جمعیت کشور سالانه مستقیماً با اختلالات مصرف مواد درگیر هستند. طبق آمار ارائه شده توسط پزشکی قانونی کشور، روزانه بیش از 8 نفر جان خود را در اثر ابتلا به اعتیاد از دست میدهند چرا که بسیاری از بیماری های عفونی همچون هپاتیت و ایدز از طریق استفاده از سرنگ های آلوده مشترک منتقل می شوند و علاوه بر آن، بسیاری از خشونت ها در سطح جامعه به دلیل ابتلا به اعتیاد رخ می دهد.
اگرچه در حال حاضر با گسترش مصرف مت آمفتامین در ایران، الگوی سوء مصرف مواد رو به تغییر است، لیکن همچنان مواد افیونی مانند تریاک، کراک هروئین و هروئین رایج ترین مواد غیرقانونی مورد مصرف در کشور هستند.
در این مقاله از سایت زاگرس داروی پارسیان، قصد داریم بهترین داروی ترک اعتیاد و قوی ترین قرص های ترک اعتیاد را به شما معرفی کنیم.
اختلال مصرف مواد چیست؟
وابستگی به مواد، وقتی اتفاق می افتد که شخص برای انجام فعالیت های روزمره خود لازم است یک یا چند ماده را مصرف نماید. در گذشته میان وابستگی به مواد و سوء مصرف مواد تفاوت قائل می شدند. به گونه ای که سوءمصرف مواد، از جمله مراحل اولیه وابستگی به مواد شناخته می شد و باور عمومی بر این بود که سوء مصرف مواد کمتر از وابستگی به مواد جدی ست.امروزه هر دو واژه سوء مصرف و وابستگی، با عبارت کلی "اختلال مصرف مواد" شناخته می شوند.
دو واژه «اعتیاد» و «وابستگی» غالبا به جای یکدیگر به کار برده می شوند لیکن این دو واژه با هم تفاوت دارند و برای درمان هریک از این حالت ها باید تفاوت آنها را بشناسیم.
اعتیاد بدون وابستگی به مواد هم ممکن است رخ دهد و موارد زیر در صورت اعتیاد به مواد مشاهده می شود:
- مصرف مواد بدون توجه به عواقب آن
- ناتوانی از قطع مصرف مواد
- بی توجهی به هنجارهای محیط کار و جامعه به دلیل مصرف مواد
وابستگی به مصرف مواد هم ممکن است رخ دهد بدون اینکه فرد به مواد اعتیاد داشته باشد. وابستگی، پاسخ فیزیکی بدن به مصرف مواد است و اغلب در مواقعی ایجاد می شود که فرد مصرف مواد یا یک دسته دارویی بخصوص را طولانی مدت و به منظور کنترل یک بیماری مزمن یا پیامدهای آن (مانند درد) انجام داده است.
وابستگی ممکن است:
بخشی یا همه علایم اعتیاد را ایجاد کند.
تحمل به مصرف مواد ایجاد کند به گونه ای که برای دریافت اثر مشابه، فرد احساس کند نیاز به میزان بیشتری از آن مواد دارد یا لازم است با تناوب بیشتر مصرف کند.
علائم فیزیکی ناشی قطع مصرف مواد، موسوم به علایم محرومیت را در هنگام قطع، ظاهر سازد.
چه عواملی در ایجاد اختلال مصرف مواد خطرساز هستند؟
- سابقه اعتیاد در خانواده
- زندگی در محیط اجتماعی که مواد تحت کنترل و غیر قانونی به وفور یافت می شود و در دسترس است
- سابقه ابتلا به اختلالات اضطرابی
- سابقه ابتلا به افسردگی
- سابقه ابتلا به اختلالات عصبی
عوامل بالا ممکن است زمینه های گرایش به مصرف مواد را در افراد ایجاد نمایند. اگرچه بیشتر افراد با وجود یک یا چند عامل از موارد زیر، هرگز به سمت مصرف مواد نمی روند، لیکن در صورتی که خود ما، اطرافیان، فرزندان یا دانش آموزان ما هر یک از موارد زیر را دارند، باید نسبت به خطر گرایش به مصرف مواد آگاه باشیم و به کمک افراد متخصص در حوزه مشاوره روانشناسی یا با اقداماتی همچون مستحکم کردن روابط عاطفی و خانوادگی، از این امر پیشگیری کنیم.
مصرف کنندگان مواد برای ابتلا به اعتیاد یا وابستگی به مصرف مواد، غالبا از مراحل مختلف عبور می کنند. لذا اغلب پیش از مصرف داروی ترک اعتیاد، فرصت کافی برای پیشگیری از ابتلا به اعتیاد وجود دارد. این مراحل به شرح زیر است:
آشنایی با مواد مخدر و مصرف تفریحی آن. در این مرحله فرد مواد مخدر را در جمع و به صورت غیر منظم مصرف می کند.
فرد شروع به مصرف منظم مواد می کند و معمولا دوستان و خانواده را به خاطر مصرف مواد ترک می کند و کم کم از اینکه به مواد دسترسی نداشته باشد احساس نگرانی می کند.
فرد به علت ایجاد تحمل به مصرف مواد، مبتلا به اعتیاد می شود و مدام میزان بیشتری از مواد را برای دریافت اثر مشابه مصرف می کند. در این مرحله فرد بخشی یا تمام علایق و روابط پیشین خود را از دست می دهد.
فرد به مواد وابسته می شود و بدون مصرف مواد قادر به ادامه زندگی نیست. سلامت فیزیکی و روانی فرد رو به وخامت می گذارد.
علایم اعتیاد را بشناسیم
ابتلا به اعتیاد را از طریق مشاهده تغییرات رفتار فرد می توان تشخیص داد. روابط اجتماعی و کاری یا تحصیلی افراد تحت تاثیر اعتیاد به مواد مخدر قرار می گیرد. همچنین با مشاهده علایم زیر می توان دریافت که فرد مبتلا به اعتیاد، مدتی ست دسترسی به مواد نداشته است. اینها نشانه های محرومیت از مواد است:- اضطراب
- افسردگی
- ضعف عضلانی
- کابوس
- درد بدن
- تعریق زیاد
- تهوع
- استفراغ
دورنمای وابستگی به مواد مخدر
وابستگی و اعتیاد به مواد مخدر اگر درمان نشود می تواند برای فرد بسیار خطرناک باشد چرا که در اثر ایجاد تحمل به مواد، فرد مدام مصرف خود را افزایش می دهد تا جایی که ممکن است به مصرف بیش از حد مواد و مرگ بیانجامد.درمان می تواند وابستگی و اعتیاد را بهبود بخشد ولی در این راه، اراده فرد بسیار مهم است. گاهی درمان در ابتدا بسیار موفقیت آمیز است ولی بازگشت مجدد به وابستگی اتفاق می افتد. در این شرایط نباید ناامید شد چرا که ادامه درمان با داروی ترک اعتیاد و حمایت روانی و عاطفی می تواند بسیار موثر باشد.
درمان اختلال مصرف مواد
زمانی که مراحل اولیه ابتلا به اعتیاد طی می شوند و فرد در عمل به مصرف مواد وابسته می شود، درمان پیچیده می گردد. چرا که باید مصرف مواد را قطع کنیم در عین حال اگر مصرف مواد با داروی ترک اعتیاد، ناگهان قطع شود، عوارض جسمی آزار دهنده به سرعت ظاهر می شوند. در صورت اقدام به ترک اعتیاد، باید از پزشک، داروساز و مشاوران تخصصی این حوزه کمک بگیرید. ترک اعتیاد ممکن است در حالت بستری یا به صورت سرپایی انجام شود.انواع داروی ترک اعتیاد
شرکت زاگرس دارو پارسیان، برای درمان اعتیاد یا وابستگی به مصرف مواد، طیفی از داروهای ترک اعتیاد را تولید و به داروخانه ها عرضه می نماید. در این بخش به معرفی این داروها می پردازیم.داروهای ترک اعتیاد که در ادامه می آیند برای درمان وابستگی به اپیوئیدها به کار می روند. اپیوئیدها و داروهای اپیوئیدی، دسته ای از ترکیبات طبیعی یا صنعتی هستند که به مورفین شباهت داشته و برگیرنده های خاص خود در سیستم عصبی اثر می گذارند.
ترک اعتیاد به اپیوئیدها معمولا به این صورت است که ماده مورد مصرف فرد معتاد با دارویی اپیوئیدی که ویژگی های کنترل شده و طول اثر بیشتر دارد جایگزین می شود. این داروهای ترک اعتیاد به علت طول اثر بالایی که دارند می توانند علایم محرومیت و میل به ماده مورد مصرف را کاهش دهند.
فرایند ترک اعتیاد به وسیله درمان های دارویی اغلب شامل دو مرحله است:
- فاز القای ترک
- فاز تثبیت
سپس در فاز تثبیت، شرایط بیمار در دوز خاصی از دارو به ثبات می رسد. پس از این مرحله پزشک به آهستگی بر اساس شرایط بیمار، این دوز توسط پزشک کاهش می یابد تا ترک اعتیاد با موفقیت صورت گیرد.
اپیوئیدها از نظر طول اثر و قدرت اثر با یکدیگر متفاوتند همچنین به انواع مختلف گیرنده های اپیوئیدی، به میزان های متفاوتی تمایل دارند.
هروئین، فنتانیل، هیدروکودون، مورفین، کدئین، اکسی کدون و متادون مثال هایی از ترکیبات اپیوئیدی هستند.
داروی ترک اعتیاد متادون
Methadoneدسته دارویی: ضد درد اپیوئیدی
شکل دارو: قرص
ترکیبات دارو: هر قرص حاوی 5 ،20 ،40 میلی گرم متادون هیدروکلراید
مکانیسم اثر متادون
داروی ترک اعتیاد متادون از طریق اتصال به نوعی از گیرنده اپیوئیدی و فعال سازی آن عمل می کند. متادون با این عملکرد، اثرات ضد درد و آرامبخش خود را ایجاد می کند. برخی اثرات دیگر همچون یبوست، دپرشن تنفسی، تهوع یا میوز هم به دلیل اتصال این دارو به گیرنده های اپیوئیدی ممکن است رخ دهد.موارد مصرف متادون
درد شدید، درمان کمکی در قطع وابستگی به اپیوئیدهامیزان و نحوه مصرف متادون
مقدار مصرف هر دارو توسط پزشک تعیین می گردد. دوز معمول دارو به صورت زیر است:دوز بزرگسالان(درد): 2.5 تا 10 میلی گرم هر 8-12 ساعت در صورت نیاز.
درمان علایم محرومیت از اپیوئید: 20-30 میلی گرم در روز ابتدا، سپس دوز دارو توسط پزشک نسبت به پاسخ بیمار تنظیم می شود.
در صورت مصرف هرگونه دارو یا مکمل غذایی، پزشک و داروساز خود را مطلع سازید. هرگونه تغییر در دوز دارو تنها با نظر پزشک صورت گیرد.
عوارض جانبی داروی ترک اعتیاد متادون
هر دارو به موازات اثر در درمانی مطلوب ممکن است باعث عوارض ناخواسته نیز بشود. اگرچه تمام عوارض در یک فرد دیده نمی شود ولی در صورت بروز علایم زیر با پزشک خود مشورت کنید.سرگیجه، خواب آلودگی، بی قراری، یوفوریا، تشنج، تپش قلب، تاری دید، دوبینی، شوک، دپرشن تنفسی، احتباس ادراری، گرفتگی عضلات.
در صورت بروز هر یک از علایم زیر احتمال مسمومیت با داروی ترک اعتیاد متادون وجود دارد لذا به سرعت با پزشک خود تماس حاصل نموده به مراکز درمانی مراجعه نمایید:
- تنفس سطحی و کند
- خواب آلودگی و گیجی شدید
- ضربان کند قلب
- مردمک های بسیار تنگ شده
- کما
موارد منع مصرف متادون
مصرف همزمان داروی ترک اعتیاد متادون با داروهای سلژیلین و رازاژیلین و همچنین داروهای ضد قارچ مانند ایتراکونازول، کتوکونازول ممنوع می باشد.مصرف متادون در صورت سابقه حساسیت به دارو، آسم یا مشکلات تنفسی شدید و نیز در بارداری و شیردهی ممنوع است.
داروی ترک اعتیاد بوپرنورفین
Buprenorphineقرص زیر زبانی بوپرنورفین در بسته بندی بلیستر ده عددی در جعبه های 30 و 100 عددی وجود دارد..
دسته دارویی:
اپیوئید، آگونیست نسبی گیرنده‌های مو و آنتاگونیست قوی گیرنده کاپا
موارد مصرف داروی ترک اعتیاد بوپرنورفین
در، درد متوسط تا شدید، کنترل درد بعد از جراحی، درمان اعتیاد به مواد مخدر اپیوئیدی.موارد منع مصرف بوپرنورفین
حساسیت (آنافیلاکسی) به بوپرنورفین یا هر جزئی از فرمولاسیون.احتیاط ها:
داروی ترک اعتیاد بوپرنورفین برای بیماری فعلی شما تجویز شده است. لذا از مصرف آن در موارد مشابه و یا توصیه مصرف آن به دیگران خودداری نمایید و موارد زیر را در نظر بگیرید:- همزمان با مصرف قرص ترک اعتیاد بوپرنورفین، داروهایی که باعث خواب آلودگی می شوند را مصرف نکنید. (داروهایی مثل: ترکیبات داروها و قرص سرماخوردگی، ضددردها، خواب آورها، شل کننده های عضلات، ضد تشنج ها، داروهای ضد افسردگی و قرص های ضد اضطراب) زیرا ممکن است عوارض بسیار خطرناک و در برخی موارد کشنده را در پی داشته باشد.
- از مصرف همزمان این داروها با الکل، بنزودیازپین ها از جمله دیازپام و سایر مواد مخدر خودداری کنید، زیرا موجب اختلال در عملکرد سیستم اعصاب مرکزی و سیستم تنفسی می شود و خطر مرگ را در پی دارد.
- این قرص را در حین انجام کارهایی که نیاز به هوشیاری بالا دارد مصرف نکنید.
- در صورت ابتلا به بیماریهای مغزی همچون آسیب مغزی، سابقه جراحی مغز، تومور و تشنج پزشک خود را در جریان بگذارید.
- در صورت ابتلا به بیماریهای تنفسی مانند آسم و COPD / بیماری های کبدی و کلیوی/ افسردگی/ انسداد روده و یبوست/ ناراحتی های قلبی پزشک خود را در جریان بگذارید.
- در صورت مصرف طولانی داروی ترک اعتیاد بوپرنورفین، انجام آزمون شمارش سلول های خونی ضروری است.
- امکان بروز سرگیجه با مصرف این دارو وجود دارد.
- در این موارد با احتیاط مصرف گردد؛ سابقه آلرژی، بیماری کبدی یا کلیوی.
- در صورت مصرف هرگونه دارو، مکمل یا فرآورده گیاهی و سنتی، حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
- دارو را در محلی دور از دید و دسترس کودکان قرار دهید. مصرف تصادفی این دارو توسط کودکان خطر مرگ را در پی دارد.
- هرگز دوز دارو را بدون اطلاع پزشک خود تغییر ندهید و از قطع ناگهانی دارو خودداری کنید.
مصرف داروی ترک اعتیاد بوپرنورفین در دوران بارداری و شیردهی
داروی بوپرنورفین در دوران بارداری تنها با نظر پزشک و با سنجش منافع مصرف دارو در مقابل مضرات آن باید استفاده شود (گروه C).مصرف این دارو در زمان شیردهی ممنوع است.
تداخلات دارویی بوپرنورفین
ضد قارچ های آزولی (کتوکونازول)، ماکرولیدها (اریترومایسین)، ضد ویروس ها (افاویرنز، نویراپین، دلاویریدین، ریتوناویر)،ضد تشنج ها (کاربامازپین, فنی توئین و فنوباربیتال) ، داروهای طولانی کننده فاصله QT (کینیدین، پروکاینامید، دیزوپیرامید، سوتالول، آمیودارون و دوفتیلاید)، ضد افسردگی های SSRI (شامل سیتالوپرام، اس سیتالوپرام، فلوکستین، فلوواکسامین,،پاروکستین و سرترالین) SNRI( شامل ونلافاکسین و دولوکستین)، ترازودون، ضد افسردگی های سه حلقه ای، نفازدون، ضد استفراغ های آنتاگونیست 5HT3 (گرانیسترون و اندانسترون)، بوسپیرون، دکسترومتورفان، لیتیوم، تریپتوفان، آگونیست های 5HT1 (ریزاتریپتان و سوماتریپتان)، مهار کننده های مونوآمین اکسیداز MAOI (ایزوکربوکسازید، لینزولاید، متیلن بلو، فنلزین، سلژیلین، ترانیل سیپرومین)، سرکوب کننده های سیستم اعصاب مرکزی (سایر اپیوئیدها، بیهوش کننده های عمومیمقدار و نحوه مصرف داروی ترم اعتیاد بوپرنورفین
- دارو را برای مدت 3 تا 5 دقیقه زیر زبان قرار داده و اجازه دهید به آرامی حل شود و از جویدن و بلعیدن آن خودداری کنید. اگر دوز مصرفی در هر وعده بیش از دو قرص است، قرص ها را با هم همزمان زیر زبانتان قرار داده و اجازه بدهید کاملا حل شوند.
- اولین دوز داروی ترک اعتیاد بوپرنورفین، بر اساس نوع ماده مورد مصرف فرد معتاد، به صورت معمول باید 16-48 ساعت پس از آخرین مصرف سایر مخدرها و به محض بروز اولین علامت های محرومیت از مصرف مواد، استفاده شود. هرگز این دارو را با فاصله کمتر از 4 ساعت پس از آخرین مصرف مخدر، مصرف ننمایید.
- مقدار مصرف هر دارو را پزشک تعیین می کند، ولی مقدار مصرف معمول این دارو در درمان وابستگی به اپیوئیدها به قرار زیر است:
- دوز اولیه در بزرگسالان و افراد بالای 16 سال : دوز دارو با تشخیص پزشک تا 16 میلی گرم در روز افزایش می یابد
- دوز نگهدارنده در بزرگسالان و افراد بالای 16 سال: دوز دارو بین 4- 24 میلی گرم در روز، با توجه به وضع بیمار و تشخیص پزشک متغیر خواهد بود.
- ایمنی و اثربخشی دارو در کودکان اثبات نشده و مصرف دارو در کودکان توصیه نمی شود.
- مقدار مصرف این دارو برای تسکین دردهای متوسط تا شدید بر اساس دستور پزشک و نیاز بیمار تعیین می شود.
- مصرف بیش از حد داروی ترک اعتیاد بوپرنورفین می تواند مرگبار باشد، به خصوص در کودک یا فرد دیگری که بدون نسخه از دارو استفاده می کند، علائم آن ممکن است شامل خواب آلودگی شدید یا ضعف، پوست سرد، ضربان ضعیف، تنفس بسیار آهسته یا کما باشد.
عوارض جانبی دارو
هر دارو به موازات اثرات درمانی خود ممکن است سبب بروز برخی عوارض ناخواسته نیز شود، ولی همه این عوارض در یک فرد دیده نمی شود، در صورت بروز هر یک از عوارض زیر با پزشک خود مشورت نمایید:عوارض جانبی رایج: خواب آلودگی، سرگیجه، یبوست یا سردرد ممکن است رخ دهد. اگر هر یک از این اثرات همچنان ادامه داشته باشد یا بدتر شود، بلافاصله با پزشک خود مطرح نمایید.
عوارض جانبی جدی: تغییرات ذهنی / خلقی (مانند تحریک، سردرگمی و توهم)، درد معده و شکم.
در صورت وجود هر یک از این عوارض جانبی که به ندرت، اما جدی پیش می آید، مانند ضربان قلب سریع و نامنظم، سرگیجه شدید، تنفس آهسته و کم عمق / خواب آلودگی غیر معمول / بیدار شدن از خواب با پزشک مشورت نمایید.
عوارض جانبی نادر: این دارو به ندرت باعث بیماری جدی کبد می شود. در صورت وجود علائم آسیب کبدی، از جمله: ادرار تیره، تهوع و استفراغ مداوم، زخم چشم / پوست، درد شدید معده یا شکم ، با پزشک مشورت نمایید.
سخن پایانی
ترک اعتیاد یا درمان وابستگی به مصرف مواد، نیاز به اراده و خواست فرد مبتلا به اعتیاد دارد و بدون آن بسیار دشوار و گاه ناممکن است. لیکن اگر فرد مبتلا به اعتیاد تصمیم به ترک گرفته باشد، حمایت اعضای خانواده و جامعه، در موفقیت وی بسیار تاثیرگذار خواهد بود. علاوه بر همه اینها، لازم است درمان اعتیاد همانند تمامی بیماری های دیگر، تحت نظارت پزشک، داروساز و متخصصان این حوزه انجام شود.به خاطر داشته باشیم مجموعه ای از عوامل مختلف در ابتلای هر فرد به اعتیاد موثر بوده اند، لذا بدون شک لازم است چندین عامل همزمان با یکدیگر زمینه های ترک را فراهم سازند. عواملی مانند خانواده، دوستان، اجتماع، مراکز بهداشتی، پزشکان و کادر درمان آموزش دیده و همچنین دسترسی به داروهای ترک اعتیاد با کیفیت و مطابق با شواهد علمی روز دنیا، در ترک موفق اعتیاد بسیار موثرند.
زاگرس دارو پارسیان با تولید داروهای اختصاصی ترک اعتیاد مانند متادون و بوپرنورفین، در طی این مسیر، همواره همراه مبتلایان به اعتیاد بوده است. این شرکت با گسترش محصولات مرتبط با این حوزه می کوشد سلامتی را با سهولت بیشتر و در مدت زمان کوتاه تر برای مبتلایان به اعتیاد، به ارمغان آورد و از این طریق زمینه های زندگی سالم را برای افراد، جامعه و خانواده های درگیر فراهم سازد.
لیست محصولات
متادون
مشاهده بیشتر